Evdeki Artıklarınızdan Organik/Doğal Kompost / Gübre Yapın Ve Kullanın !

Kompost, doğal gübre veya siyah altın olarak adlandırılır.

Bitki, yiyecek,ve hayvansal artıkların öğütülerek, parçalanarak veya çürütülerek elde edilen doğal bitkisel besine kompost diyebiliriz kısaca.

Günlük bir insanın artık ürünü 1.5 kğ olduğunu düşünürsek, hayvansal artıklar daha fazladır. Bunlar uygun şekilde kullanılırsa çevremiz temiz olacağı gibi, ürünlerimizde kaliteli olacak, gübreye verilen paramızda cebimizde kalacaktır. Ve en önemli unsur da toprak kimyasallarla değil doğal ürünlerle birleştiği için verim mevsimlik veya yıllık değil uzun vadeli olacaktır.

Kompostlama, toprak mikroorganizmalarının aktivitesi yoluyla ham organik kalıntıları humus benzeri malzemeye dönüştürür.

Toprak ürünlerinin iyi ve verimli olması için çok faydalar sağlar. Bahçecilik yapanlar, çiçek veya farklı bitki yetiştirenler için daha ekonomik, doğal organik bir besin kaynağıdır.

Kompostlama ayrıca organik kalıntılardaki yabancı ot tohumlarını ve bitki patojenlerini / hastalıklarını azaltabilir veya ortadan kaldırabilir.

Kompost, toprağın biyolojik, kimyasal ve fiziksel özelliklerini geliştirerek toprak düzenleyici ve organik madde kaynağı olarak birçok fayda sağladığını artık bilimsel olarak da bilmekteyiz

Kompost, Mikrobiyal aktiviteyi artırır. Mikrobiyal ürünler, mantar ve bakteri gibi mikropların yanı sıra bitki özleri ve yosun özlerini de içerebilen aktif bileşenlerden oluşur. Yani burada artık ürünlerin erken parçalanması sözkonusudur. Bu da toprak ürünü için faydalı bir durumdur.

Bitki hastalıklarının baskılanmasını geliştirir. Organik ürünlerle yapılan kompostlama, çürümeyi sağladığı için veya sıcaklıktan dolayı birçok bitkisel hastalığı yok edecektir.

Topraktaki her ürün için fazlasıyla verimliliğini artıracaktır.

Anyon-Katyon değişim kapasitesini artırır. Pozitif (+) elektrik yüklü iyonlara katyon, negatif (–) elektrik yüklü iyonlara anyon denilmektedir. Anyon ve katyon iyonların bağ yapma şekilleri farklı olabilir. Anyonlar elektron ortaklaşmasıyla ve elektron alış-verişiyle bağ kurar. Katyon olan iyonlar yalnızca elektron alış-verişiyle bağ kurar. Böylece Kompostlama ile maddeler tek verimli bir madde halıne ( gübre) gelir.

Killi topraklarda, toprak yapısını iyileştirir. Killi toprak çok da verimli olmayan topraktır. Kompostlama ile kalite değişecektir.

Kumlu topraklarda su tutulmasını iyileştirir. Su bitkiler için olmazsa olmazdır. Bu kompostlama gübre ile, toprakta fazla su tutulacaktır. Bu ise ürünün faydasına olacaktır.

Kompostlama veya doğal gübre yapımı birçok ürünlerden farklı şekillerde yapılabilir.

Büyük bahçeler için olabileceği gibi, evdeki saksı ürünlerine de olabilmektedir. Yeter ki, yapmaya karar verin.

Biz burada iki kompost yani iki gübre yapımını da kısaca anlatacağız

1.Büyük bahçeler için gübre (kompost) yapımı

 

2.Evdeki saksı ve hobi bahçesi ürünleri için kompost / gübre yapımı

 

Büyük bahçeler için gübre (kompost) yapımı:

 

Malzemeler:

Öncelikle gübre yapılacak olan malzemeler hazırlanmalıdır. Hammaddeler şunları içerir:

Mahsul artıkları, ( ot, yaprak, saman, hayvanların yemeyeceği bitki artıkları…yabani olarak düşünülen bitkiler…,( Fındık gavsalakları veya dış kabukları, diğer meyve lerin dış kabukları, pomuk, fıstık çeviz kabukları, kozalakları, pelit yemişleri.)

Meyve ve sebze artıkları, yumurta kabukları,

Kireç veya mermer tozları, Tuğla ve kiremit kırıkları ( az olmalıdır)

Ağaç, odun, çalı parçaları….

Hayvanların (büyükbaş, küçükba, kanatlılar ve diğerleri…)gübresi,

Yemek atıkları,

Yasaklanmayan sentetik olmayan maddeler

Parlak veya renkli mürekkepler içermeyen gazeteler veya diğer geri dönüştürülebilen kağıtlar

Kanalizasyon çamuru ( parçalanabilen taşlar, kum,…)

Yaptığımız komposta var olan eski demir veya teneke parçaları atmakta, topraktaki demir miktarını artıracak ve faydalar sağlayacaktır.

Gübre kuyusu:

Bunun için büyük variller kullanılabilir. Tuğla, taş veya diğer malzemelerle bir depolama yeri yapılabilir. Yine toprak üzerine kuyu kazılabilir veya hendek oluşturulabilir.

Yapılış:

Bütün malzemeler açılan kuyu veya yapılan yere doldurulur. En alta kahve renkliler konulmalıdır. Atıklar konur. Daha sonra hayvansal atıklar ( kemre, gübre, dışkı,kaka…). mümkünse en üstte de toprak atmak lazımdır. Bu içerideki malzemenin sıcak olmasını sağlayacaktır.

Önce susuz bırakılır. Susuz kalınca iyice kızma yaparak zararlı birçok organizma ölür. Sıcaklık artar. Bu süreç havanın durumuna göre 2- 5 hafta olabilir. Sonrasında iyice sulandırılır ve çürümeye bırakılır. 3- 6 aylık sürede oluşum tamamlanır.

Eğer bahçedeki atıklar bir yerde depolanır hayvansal atık konmaz ize, yağmur suyu ile ve doğal dönüşüm içinde serbest bırakılırsa 1- 2 yıla kadar uzun sürebilir. Bahçemizdeki bu malzemelerin yığıldığı depolandığı yerin su alması. Hatta suyun içeride kalması çürümeyi hızlandıracaktır.

Burada şu konu da önemlidir. Eğer her yıl üzerine ekleme yapılacaksa, iki adet olması da mümkündür. Veya yüksek yapılır. Üstte ekleme yapılırken alt kısımdan oluşmuş olan gübre alınabilir. Tercih edilen farklı yerlerin olmasıdır.

Kuyunun tabanının naylonla çevrilmesi. yine üstüne naylon branda konması, çürümeyi ve sıcaklığı hızlandıracaktır.

Kuyuya malzemeler kademe kademe bırakılması hızlandırmayı ve oluşumu daha iyi yapacaktır.

Yeteri düzeyde su var ise buharlaşma olmaması için üzeri toprakla kaplanmalıdır. Veya üstte kapalı yer oluşturulmalıdır.

Kompostlama Sürecine Genel Bakış

Mikroorganizmalar kompostlama sürecini yönlendirir, bu nedenle mikrobiyal aktivite için en uygun ortamı oluşturmak  başarılı ve verimli kompostlama için çok önemlidir. Uygun bir organik kalıntı veya hammadde karışımının bir araya getirilmesi ve yeterli nem ve oksijen seviyelerinin korunması gereklidir.

Eğer çok büyük gübreleme deposu yapılacaksa oksijenin içerileri girip erken ayrışması için borular kullanılmalıdır.

Hazırlanan kompostlar hasattan en az 3 ay önce bitkiyle buluşmalıdır.

Kompost ve Toprak Verimliliği

Genel olarak kompost, bir gübre ikamesinden çok bir toprak düzenleyici olarak düşünülebilir, çünkü doğrudan önemli miktarlarda bitkide bulunan besin maddelerini sağlamak yerine, öncelikle fiziksel ve biyolojik toprak özelliklerini iyileştirerek ve toprak organik maddesini artırarak bitki verimliliğini artırır.

Toprağın içindeki verimlilik oluşturan mineral ve vitanminleri çoğaltır. Toprağın rengini değiştirir.

Mikrobiyal aktiviteyi ve besin döngüsünü besleyen toprak organik madde içeriğini artırarak, kompost uygulamaları genel toprak verimliliğini artıracaktır. Müteakip büyüme mevsimlerinde kompostta uygulanan nitrojen bitki için kullanılabilir hale gelecektir.

Bitki kompostunuza  hayvan gübresi eklerseniz hem toprağın kalitesini artırırsınız hem de bahçenizi fazla sulamanıza gerek kalmaz. Çünkü  bu suyu ve nemi tutma özelliğine sahiptir. Ve toprakla yavaş yavaş etkileşime geçtiği için kalıcılığı uzun süre olacaktır. Bu kompostun bitkinin dibine gömülmesi ekstra fayda sağlayacağını da bilmemiz gerekir.

Tüm hayvan gübreleri, bitkilerin gelişmesi için ihtiyaç duyduğu azot, fosfor, potasyum ve diğer besin maddelerinin iyi kaynaklarıdır

 

Evdeki saksı ve hobi bahçesi ürünleri için kompost / gübre yapımı

 

Ev bitkileri, zaman zaman gübre ihtiyacı duyar. Daha verimli büyümesi ve yapraklarını koruması için bakımı düzenli ister. İster ufak bir saksı olsun ister kocaman bir salon bitkisi, gübre aldığında daha sağlıklı şekilde gelişmeye devam eder. Bitkilerle ilgilenenler genellikle çiçeklere doğal gübre eklemek ister. Kimyasal olan ne varsa uzak tutmak daha sağlıklıdır. İlaç yahut kimyasal destek yerine bitkilere doğal gübre verdiğinizde, saksı bitkilerinin daha güzel olduğunu görebilirsiniz.

Evinizin her köşesinde rengarenk çiçekler yetiştirenlerdenseniz, muhakkak doğal gübre yapımı hakkında bilgi sahibi olmalısınız. Fideden ya da tohumdan yetiştireceğiniz bitkilerin daha uzun ömürlü olması için sizlere evde doğal gübre yapımı tüyoları vereceğiz. En doğal malzemeleri kullanarak, evlerde de doğal gübre ( kompost) yapabiliriz. Yıkarıda anlatılanların bir küçük modeli diyebiliriz buna.

Evlerde veya hobi bahçeleri için büyükçe bir kutuya malzemeleri koyarız.( Meyve ve Sebze Kabukları , yemek artıkları,Yumurta kabukları, organik her türlü artık, otlar, yapraklar, kül ve kağıtlar, birkaç çivi, demir de içine atılabilir. ) Bu malzemelerin içine, bahçemizden veya çevremizden normal toprakları koyarak karışımımızı çoğaltıp zengin mineral ve vitaminlerle destekleyebiliriz.

Bunlar sineklenme ve kokma yapacaktır. Ağzının kapalı olması veya ortamdan biraz uzakta olması önemlidir.

Evlerimizde yapabileceğimiz diğer gübre çeşitleri

Arada karıştırmamız güzel olacaktır. Su olarak yemeklerdeki (et hariç) sebze haşlama, yıkama sularını kullanabiliriz. Bunların tuzsuz ve deterjansız olması gerekir. Yapacağımız gübrenin bitkilere çok faydalı olacağını bilmelisiniz. Bu artıklardaki vitamin ve mineraller toprakla buluşunca, bitkilerimiz daha sağlıklı olacaktır.

Evlerdeki bazı faydalı artıklar ve önemleri

1) Haşlama Yumurta Suyu Gübresi

Yumurtaları haşladıktan sonra kalan suyu atmayın.

Soğumasını bekleyin ve bitkilerinizi beslemek ve sulamak için kullanın. Bu çok kolay bir organik gübre! Bu su, toprağa küçük miktarda besin kalsiyumu katacaktır. Ayrıca yumurtaları kızartmak için kırılmış veya fırıncılıkta kullanılmış arta kalan yumurta kabuklarını da kaynatabilirsiniz. Daha sonra yumurta kabuklarını ezin ve ekstra kalsiyum için toprağa ekleyebilirsiniz.

Bu aynı zamanda  sümüklü böcekleri ve salyangozları caydırmak için doğal haşere kontrolü olarak fidenizin etrafına serpin. Bahçenizin sağlığını artırmak için yumurta kabuklarını kullanmanın pek çok yolu vardır.

Yumurta kabuklarında bulunan vitaminler, çiçeklerinizin daha hızlı büyümesini ve canlanmasını sağlar.

Her saksı için, 1-2 yemek kaşığı yumurta suyu ekleyebilirsiniz.

Bu işlemi her hafta uygulayarak bitkilerin canlılığını koruyabilirsiniz.

2) Sebzelerin Suyunun  Gübresi

Sebze yemekleri için bazı durumlarda sebzeleri haşlamanız gerekir. Haşlanan bu suyun yapısında bolca fosfor ve potasyum olduğunu bilmelisiniz.

Sebzelerin haşlandığı suyu bir köşede soğutun. Eğer az miktarda ise dinlenmiş musluk suyuyla karıştırarak ölçüsünü çoğaltın.

Haşlama veya yıkama Sebze suyunu, bitkileri sularken değerlendirebilirsiniz.

3) Muz Kabuğu Gübresi

Muz  Kabuğu, kaybolan potasyumun yenilenmesine yardımcı olur. Güller de potasyumu sever. Ekimden önce bir veya iki kabuğu dikilecek yere koyabilirsiniz.ve ya dikilmişin içine gömebilirsiniz. Daha büyük ve daha fazla çiçek sahibi olabilirsiniz. Bu kabukları aynı zamanda bütün çiçek ve sebzelerinizin toprağına gömmeniz size fayda sağlayacaktır.

Veya Muz kabuğunu 500 ml suyun içinde kaynatın. Kaynayan suyu soğuttuğunuzda bitkiler için hazır hale gelecektir. Oldu potasyum kaynağı.

Evinizde yetiştirdiğiniz bitki miktarına göre bu suyu saksılara paylaştırın.

Dilerseniz sprey şişe içine de alarak püskürtme yöntemini tercih edebilirsiniz.

Bilmemiz gerekir ki, Meyve veren bitkiler genellikle iyi verim elde etmek, meyvenin tadını iyileştirmek ve çiçek üretimini artırmak için fazladan Potasyum gerektirebilir. Potasyum ayrıca bitkileri güçlendirmeye yardımcı olur – hücre duvarlarını kalınlaştırarak büyümelerini ve güçlü olmalarını sağlar.

Muz kabuklarını bir kavanoza koyup suda bekletebilirsiniz. Üç gün ağzı kapalı kalan kavanozdaki suyu az az saksılara dökebilirsiniz.

Yine Muz kabuklarını da doğrayıp güneşte kurumaya bırakabilir ve ardından toz haline getirebilirsiniz. Bu tozu suya ekleyin veya bitkilerinizin etrafına dökebilirsiniz. Toprakla karıştırabilirsiniz.

4) kahve Telvesi Gübresi

Kullanılmış kahve telvesi bahçe için harikadır ve sağlıklı bir toprak oluştururken bitkilerinize besin takviyesi sağlayabilir. Kullanılmış kahve telvesi (sudan süzülmüş) neredeyse pH nötrdür). Her ikisi de temel besinler olan Azot ve Potasyum açısından zengindirler. Kahverengi olmalarına rağmen, Azot bakımından zengindirler, bu nedenle kompost yaparken kahve telvesi “yeşil” olarak sınıflandırılır.

Kahve telvesini bahçenize dahil etmenin birçok yolu vardır. Bunları doğrudan toprağa ekleyebilir, bitkilerinizin etrafına serpebilir veya sıvı gübre için suyla seyreltebilirsiniz. Kahve telvesi aynı zamanda doğal haşere yönetimi için de harikadır ve narin fidelerinizden birçok istenmeyen haşereyi caydırabilir. Kahve telvesinin kedileri caydırabileceğini de bilinmektedir. Bu nedenle bahçenizdeki kedilerle ilgili bir sorununuz varsa, bu denemeye değer çünkü yalnızca toprağa ve bitkilere fayda sağlar.

Kahve telvesinden sıvı gübre yapmak için, bir kova suya bir fincan kullanılmış kahve telvesi ekleyin ve bir gün kadar bekletin. Sonra bitkilerinizi beslemek için sıvı bir gübreniz var. Kahve telveniz yoksa, kahve yapan yerlere gidip çöpe atılmasını engelleyebilirsiniz.

5) Sirke Gübresi /İlacı

Sade beyaz sirke, gül, ortanca ve çilek  gibi asit seven bitkiler için ucuz ve etkili bir gübredir .

Bir litre suya bir çorba kaşığı sirke karıştırın. Bu solüsyonu düzenli sulamanız yerine yaklaşık üç ayda bir kullanın.

Elma sirkesi antioksidan maddeler içeren, vücudumuzu bakterilerden koruyan bir maddedir.

Bitkileri parazitlerden korur.

Yine bir litre suya 2 kaşık sirke koyarak sprey yapabilir bitkilerinize haşere kovucu olarak uygulayabilirsiniz. Bitki köklerinin ve yapraklarının gelişimi için; her hafta 1 defa olacak şekilde uygulayabilirsiniz.

6) Odun Külü Gübresi

Odun ateşinden arta kalan kül, bahçenizi beslemek için harikadır.

Şöminenizin dibindeki siyah kömür parçalarını değil, açık gri renkli külü kullanın. Bu, yeni başlayan bahçıvanlar için biraz daha teknik olabilir, bu nedenle önce diğer gübre seçeneklerini denemek en iyisi olabilir. Odun külü Potasyumda yüksektir ve toprağınızın pH’ını yükseltir. Bu nedenle yaban mersini gibi asidik seven bitkilerde kullanmayınız.

Toprağınızın pH’ını çok fazla yükseltmemek için küçük miktarlarda odun külü eklemek ve bahçelerinizde veya kompostunuzda karıştırmak en iyisidir Ayrıca şunu da belirtmek çok önemlidir: Yalnızca kimyasal içermeyen, işlenmemiş odundan elde edilen odun külü kullanın . Kimyasallarla işlem görmüş yanmış odunda hala iz kalır ve bu yenilebilir bitkiler için uygun değildir.

Bitkiler doğal ortamında daha gür ve sağlıklı büyür. Bunun nedeni çevresindeki odun külleri ve odun kalıntılarıdır.

Suyundan da faydalanabilirsiniz. Ev bitkileriniz için de doğal gübre hazırlarken odun külünden yardım alabilirsiniz. Odun olduğunu bildiğiniz yanmış külleri bulun ve bu külleri suyun içinde bekletin.              Daha sonra külleri süzün ve sulu kısmı ayırın.      Külden arınan suyu, evdeki bitkilerinize gübre vermek için kullanın.Bu yöntemle bitkileri böceklerden uzak tutabilirsiniz.

7) Çay Posası Gübresi

Pek çok evde hemen hemen her gün çay içilir. Bu çaylar, tüketildikten sonra dökülür. Evlerinde bitkileri olanlar, çayını dökmek yerine biriktirir. Neden mi?

Çay posası, bitkilere doğal gübre olmaktadır. Birkaç öğünlük çay posasını bir kapta biriktirin ve saksı büyüklüğüne göre posaları dağıtın.

Bitkilerin köklerine dağıtılan çay artıkları, toprağın böceklenmesini ve kurumasını önlemektedir. Çok ıslak olmamalıdır. Bunu toprağa gömmeniz daha faydalı olacaktır.

Bu yöntemi haftada 1 defa deneyebilirsiniz.

Çay tercihiniz tamamen sizin elinizde. Bitki çayı posası eklemek isterseniz, bitkilere daha fazla vitamin desteği vermiş olursunuz.

8) Sarımsaklı Su Gübresi / İlacı

Sarımsak doğal antibiyotiktir. İnsan sağlığı için faydalı olduğu gibi bitki ve çiçeklerin de sağlığını korumaktadır.

Böceklenen bitkilere gübre vermek ve canlanmasını sağlamak için bir miktar sarımsaklı su verebilirsiniz. Bu suyu , tüm bitkileriniz için kullanabilirsiniz.

Sarımsaklı su sayesinde bitkiler böceklenmekten uzak kalacak ve daha canlı şekilde büyüyecektir.

9) Akvaryum Suyu Gübresi

Tatlı su balık tanklarınız, havuzlarınız veya akuaponik sistemleriniz varsa, su, bitkilerinizi beslemek için harika bir sıvı gübredir. Balık kakası ve bitki özleri bahçeniz için harika olacaktır. Kesinlikle, istemediğimiz bitkilerinizi öldüreceğinden tuzlu su tankı suyu kullanmayın.

pH’ı değiştirmeden önce toprağınızı test etmeyi unutmayın. Birçok bitki asidik bir ortamda gelişirken, çok düşük bir pH zararlı olabilir.

10) Pirinç Suyu Gübresi

Pirinç piştikten sonra geride kalan su, bitkileriniz için kolay bir organik gübre yapar. Nişasta ve az miktarda NPK içerir. Bunlar Azot, Fosfor ve Potasyumdur. Bunların hepsi bitki sağlığı ve büyümesi için gereklidir. Temel olarak, Azot yaprak ve yeşillik üretmek için iyidir, ancak toprağınız Azot bakımından çok yüksekse, tüm yaprakları alırsınız ve gerçek meyve veya sebze olmaz.

Fosfor, hücre büyümesi ve bölünmesi için iyidir, bu nedenle fideler için gereklidir. Potasyum, bitkilerde meyve vermeyi ve çiçeklenmeyi teşvik etmek için mükemmeldir. Toprağınızda iyi bir NPK dengesi olması önemlidir. Bitkileriniz büyüdükçe, her birinin farklı seviyelerini tüketeceklerdir, bu nedenle gübre ile yenilemek önemlidir.

Pirinç suyundaki NPK miktarları düşüktür, bu nedenle aşırı gübreleme konusunda endişelenmenize gerek kalmaz ve atıkları en aza indirirken sağlıklı toprak oluşturmanıza yardımcı olur.

Suya tuz eklemediğinizden emin olun yoksa bu bitkileriniz için iyi olmaz. Suyun önce tamamen soğuduğundan emin olmak da önemlidir.

11) Makarna Suyu Gübresi

Pirinç suyu gibi, makarna suyu da bitkilerinizi beslemek için kullanılabilecek nişastayı geride bırakacaktır. Karışım çok bulanık görünüyorsa veya fazla sıvı yoksa seyreltin ve bu size daha fazla gübre verir ve fazla beslemenizi sağlar.

12) Patates Suyu Gübresi

Patatesleri haşladığınızda, kalan su nişasta ve faydalı besinlerle dolu olacaktır. Yine Pirinç ve Makarnada olduğu gibi tuz eklemediğinizden emin olun ve suyu tamamen soğumaya bırakın.

Ve bitkilerinizi sulamak için kullanabilirsiniz.

Son olarak şunu diyebiliriz:

Bahçecilikte oldukça yeni değilseniz, önceden karıştırılmış gübrelerin çoğunun etiketinde listelenen üç sayıyı görmüşsünüzdür.

Ne anlama geldiklerini bilmiyorsanız, sayılar azot, fosfor ve potasyum veya N – P – K’yi temsil eder.

Bu hayati besinler, sırasıyla güçlü bitki  büyümesi, kök gelişimi ve genel bitki sağlığı için gereklidir.

Evlerimizdeki bu malzemeler neden değerlendirilmesin. Neden toprakla buluşmasın. Neden sağlıklı toplumlar oluşmasın. Kimyasallar insan hayvan ve bitki sağlığını hep olumsuz etkilemektedir.

Sağlıklı yiyeceklere…