Meslek Seçimini Nasıl Yapmalıyım. Neyi İstiyorum!

Meslekler hayatımızın en önemli yerini  işgal eder. Eğer sevmediğimiz ve ilgi alanımıza girmeyen meslekler bizi hep yıpratacaktır. Aynı zamanda başarı da sağlayamayacağız. İlgi ve sevdiğimiz meslek olmayınca çok fazla olumsuz sonuçlar ortaya çıkmaktadır.

Ülkemizde birçok alanda işini- mesleğini sevmeyen o kadar insan vardır ki. Sahip oldukları koltuklar israftır desek yalan olmaz. Onun için mesleğimizi seçerken dikkatli olmalıyız. Bu yazı yeni meslek şeçecek olanlar için önemlidir.

Plansız yapılan her iş başarıya uğramayacağı gibi hayal kırıklıklarıyla bizi ve çevremizi de yıpratacaktır. Planlama bu konuda çok önemlidir.

Kariyer– meslek  planı, çalışma hayatınız boyunca öğrenmenizi ve ilerlemenizi yönetmek için sürekli olarak geliştireceğiniz bir stratejidir. Dört aşamadan oluşan amacı, meslek hedeflerinize ulaşmak için yapmanız gereken işleri / aksiyonları ve bu aksiyonları nasıl hayata geçireceğinizi görmemize ve mesleğimize nasıl ulaşacağımızı ve neyi başarabileceğimizi anlamamızı sağlar. O halde nasil meslek seçmeliyim.

Bir meslek / kariyer planının olmazsa olmaz dört aşaması aşaması vardır, bunlar;

1. Becerilerinizi ve ilgi alanlarınızı belirleyin
2. Meslekleri Araştırın, hangi meslekler sana uygun.
3. Araştırdığınız meslekler içinde tercih yapın ve Karar Verin
4. Hedefinize ulaşabilmek için adım adım uygulanabilir, ulaşılabilir , Mantıklı hedefler belirleyin

Bu planlama veya düşünme şekli, okuldan ayrılanlardan öğrencilere, mezunlara ve meslek değiştirenlere kadar herkes tarafından kullanılabilir. Şimdi bunları kısaca açıklamaya çalışalim.

1. Becerilerinizi ve ilgi alanlarınızı belirleyin

Bir meslek seçmek büyük bir meseledir. Hayatınızın önemli bir bölümünü işte geçireceksiniz ve bu nedenle işinizin tadını çıkarmak, motive olmak ve potansiyelinizi gerçekleştirmek için kariyer –meslek seçimlerinizi akıllıca yapmanız gerekiyor.

Şu anda nerede olduğunuzu, nerede olmak istediğinizi ve kariyer hedeflerinizi gerçekleştirme konusunda hedefe nasıl gideceğinizi düşünün.

Bunun için bazı soruları kendinize sorun ve cevaplayın.

1. İlgi alanlarım nelerdir?

Boş zamanlarınızda yapmaktan keyif aldığınız aktiviteler, sizin için tatmin edici ve tahmin edici olacak kariyerler hakkında size fikir verebilir. İlgi alanlarınızı anlamak için kendinize sorun:

Hangi hobilerden hoşlanırım? Seçeceğim meslekte bunları yapabilir miyim?

İçeride mi yoksa dışarıda mı vakit geçirmeyi tercih ederim?

İnsanlarla, hayvanlarla, verilerle veya kitaplarla çalışmaktan hoşlanıyor muyum?

Artık yapamayacak olsaydım en çok hangi aktiviteleri özlerdim?

Emir almayı veya vermeyi seviyor muyum?

2. Değerlerim nelerdir?

Herkesin finansal, güvenlik, sosyal adalet veya iş-yaşam dengesi gibi kendileri için önemli olan değerleri veya şeyleri vardır. İnanç ve ahlaki değerlerin yanında toplumsal değerleri de vardır. Anne baba , aile üyeleri de önemli değerlerdir. Bu değerler, ne tür bir mesleğe/kariyere devam edeceğinize karar vermenize yardımcı olabilir. Örneğin, burada, parasal noktalara değer veriyorsanız iyi para kazandıran bir iş düşünün. Ve paranın size ne kazandırıp kaybettireceğini de düşünmeniz gerekir.

Acaba yapacağınız işte kazanacağınız kaybettiklerinize değer mi?

3. Kişiliğim nedir?

Kişiliğiniz , düşünme , hissetme ve davranma biçiminizdir. Sizi belirli bir kariyere yönlendirmede önemli bir faktör olabilir, bu nedenle geleceğinizi düşünürken kişiliğinizin çeşitli yönlerini göz önünde bulundurun.

Lider misiniz yoksa takipçi mi? İnsanları rahat bir şekilde bir araya getirebiliyor musunuz yoksa kolay yönlendirilebiliyor musunuz?

Sosyal misiniz, yoksa asosyal misiniz?

Yalnız mı yoksa grup halinde mi çalışmayı tercih edersiniz?

Başkalarıyla işbirliği yapmayı mı yoksa rekabet etmeyi mi tercih edersiniz?

Başkalarına yardım etmekten hoşlanıyor musunuz yoksa işleri kendi başlarına yapmaları için onları güçlendirmeyi mi tercih ediyorsunuz?

Fikirlere odaklanan bir düşünür müsünüz yoksa eyleme geçen bir yapıcı mısınız?

Yaratıcı ve sanatsal bir insan mısınız yoksa sıradan ve rutinle mi  yaşıyorsunuz?

Resmin arkasını görebiliyor musunuz?

4. Becerilerim neler?

Şu anda, gelecekte başarılı olmanıza yardımcı olabilecek becerilere sahip missiniz?.  İyi ve geliştirilebilir becerilerinizi düşünün.

Zor beceriler : mutfak sanatları veya bilgisayar programlama gibi çalışma yoluyla edindiğiniz beceriler. Eğitim ,ilgi merak azım kararlılık ister.

Geliştirilebilir baceriler: empati, takım çalışması, problem çözme ve zaman yönetimi dahil olmak üzere sahip olduğunuz beceriler ve insanlar ilgili tecrübeler ve yaşam becerilerine sahip misiniz? Bol kitap okuyarak veya tecrübelileri dinleyerek yaşamadan hazır bilgilere ulaşabilirsiniz. Çünkü her insan yaşayarak tecrübe kazanmaya çalışırsa zaman israfıdır. Hedeflerinize ulaşamazsınız.

Unutmayın, beceriler geliştirilebilir ve yaşamın herhangi bir aşamasında yeni beceriler öğrenilebilirsiniz. 50 yaşındaki bir doktor müzisyenliğe geçebilmektedir. bu nedenle beceri eksikliğiniz , sizi belirli bir kariyer yolundan alıkoymasına izin vermeyin. Sahip olduğunuz mevcut becerilerin size rehberlik etmesine izin verin. Korkusuz olun yapabilirm derseniz. Azim ve kararlılıkla ilerleyebilirsiniz.

Beceriler ile sevdiğiniz farklı şeylerdir. Becerin yoksa, sporu seviyorum diye o alanda zamanını boşa harcamaman gerekir.

Benim için önemli olan nedir?

4. Ulaşılabilir hedefler belirleyin

Kariyer planınız, olmak istediğiniz yere nasıl ulaşacağınızı, hangi eylemlerin ne zaman gerekli olduğunu ve kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerinize ayrılmış olarak özetlemelidir. Bu hesaplamayı, aylık veya yıllık şeklinde yapabilirsiniz. Özellikle her kısa vadeli hedefe ulaşıldıktan sonra ilerlemenizi sürekli olarak gözden geçirin. Sapmalar olursa farklı yolları gözden geçirin. Hemen vazgeçmeyin. Bu konuda sabır önemlidir. Mesela Sabır Çiçeği olarak bilinen bitki, çiçek açmak için tam 7 yıl bekler. Hedefinize hemen ulaşmak istersiniz ama bunun kolay olmayacağını bilmeniz gerekir.

Durumunuzun değişmesi durumunda yedek bir kariyer-meslek gelişim planı da oluşturmalısınız. Günümüzde aynı anda iki okul okunabilmektedir. İki meslek seviyorsanız, ikisini de aynı anda bitirebilirsiniz. Yeter ki isteyin.

Her adımda karşılaşabileceğiniz sorunların (eğitim gereksinimleri gibi) üstesinden nasıl geleceğinizi göz önünde bulundurarak, uzun vadeli hedefinize birkaç alternatif yol belirleyin. Ekonomi önemlidir. İş bulup part time çalışmayı düşünebilirsiniz.

İlk kısa vadeli hedefiniz özgeçmişinizi ve ön yazınızı geliştirmeyi içerebilir . Al kalemi eline, bir ajanda deftere özgeçmişini yazarak bu işe başlayabilirsin. Diğer kısa veya orta vadeli hedefler, ilgili stajları üstlenmeyi, gönüllülük deneyimi kazanmayı veya kariyer fuarlarına katılmak bibi birçok eğitim ve seminerleri yazıp sıralamaya koyabilirsin.

Burada hobi ile mesleği karıştırmamakta fayda vardır.

Mesleki güvenceye ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız, o mesleği yapan veya alanında uzman olanlardan destek veya görüş alabilirsiniz.

5. Yeteneklerim ve güçlü yönlerim nelerdir?

Küçüklüğünüzden beri, sizi benzersiz yapan yetenek ve güçleriniz vardır diğerlerinden farklı kılan. Bunu aileniz ve öğretmenleriniz rahat görebilir.  bu nitelikler, seçtiğiniz kariyerde başarılı olmanıza yardımcı olabilir. Bu yetenekler üzerine gitmeniz faydanızadır.

Yeteneklerinizi ve güçlü yönlerinizi bilmiyorsanız, iyi yaptığınız her şeyin bir listesini yapın. Aile üyeleriniz, arkadaşlarınız, öğretmenleriniz, patronunuz ve mentorlarınız, potansiyelden hangisine uygun olduğunuzu tespitte fayadalı olabilecektir.

6. Mesleğim için Hangi eğitim veya öğretime ihtiyacım var?

Bazı meslekler / kariyerler ileri eğitim ve finansal yatırım gerektirir. Örneğin, doktor olmak, mühendis olmak veya farklı bir memur olmak veya sanatçı, sporcu olmak veya işçi,işveren…..için nasıl bir eğitim veya öğretim gerekli bunları öğrenmeniz gerekir. Kararınızı verirken kariyer yapmak için gereken zamanı ve parayı düşünün.

Genel bir kural olarak, istisnalar olsa da, maaş dilimi ne kadar yüksekse, eğitim seviyesi de o kadar yüksek olmalıdır. Ancak, herhangi bir kariyer yolu bu kadar zamana ve finansal yatırıma değer, ancak buna değip değmeyeceğine karar vermelisiniz .

Maaş ve Yaşam Tarzı

7. Ne kadar para kazanmak istiyorum?

Farklı kariyerler farklı parasal ödüller sağlar. Maaş, kariyer seçiminde ana faktör olmamasına rağmen, maaşınız  yaşam kalitenizde ve yaşadığınız yerde rol oynayabilir. Kariyer seçeneklerinizi daraltırken kazanç potansiyelinizi düşünün. Çok para çok huzur ve çok mutluluk değildir.

8. Nerede yaşamak istiyorum?

Bazı işlere daha kolay erişilebilirken, diğerleri yalnızca belirli konumlarda gerçekleştirilebilir. Örneğin, bir park bekçisi veya çiftçi olarak çalışmayı seçerseniz muhtemelen kırsal bir yerde yaşamanız gerekecek ve bir finans veya moda kariyeri yapmayı planlıyorsanız, bir kentsel alanın yakınında yaşamak isteyebilirsiniz.

Turizmi seçerseniz, turistik bölgeleri hedefleyin. Yaşamak istediğiniz yerde çalışabilmenizi sağlamak için dikkatli bir şekilde plan yapın.

Mesleğinizi yaşadığınız bölgede yapabilecek misiniz. Veya yaşamak istediğiniz yerde mesleğinizin iş potansiyeli nedir?

Kullanılabilirlik ve Rekabet

9. Bu mesleğe/kariyerde uygun işler var mı?

Dünyada ve ülkemizde çok kabul gören meslekleri internet dünyasından öğrenebilirsiniz. İstatistikleri incelemeniz sizin faydanızadır. Uzun zamandır, bilişim, yapay zeka ve akıllı teknolojiler, sağlık alanındaki meslekler gözde mesleklerdir.

İlginç bir şekilde, 2021-ve 22 yılına ait istatistikler, bu süre zarfında en fazla yeni iş ilanının konaklama sektöründen geldiğini ve ilk 10 sırayı temizlikçilerin, gıda uzmanlarının ve mutfak personelinin oluşturduğunu gösterdi. Konaklama endüstrisindeki işgücü sıkıntısı, küresel kısıtlamalar uygulandığında personelde yaşanan dramatik düşüş ve ardından Covid-19 kısıtlamalarının tekrar gevşemesi nedeniyle sektöre yönelik talepteki artıştan kaynaklandı.

Sektör umutsuzca sektöre yeni yetenekleri çekmeye çalışırken, genç mezunlara iş-yaşam dengesi, ücretli izin ve daha yüksek maaşlar gibi daha iyi çalışma koşulları sağlamaları için mükemmel bir fırsat sunduğu söylense de işin uzun vadeli olup olmaması ve sosyal güvenceye sahip olup olmaması da önemlidir.

10. Bu kariyer /meslek yolu ne kadar rekabetçi?

Rekabetçi bir kariyer yolu seçmek, otomatik olarak kaçınılacak bir şey değildir. Rekabetçi doğası gereği, göreve gelmede başarılı olanlar için zengin bir ödül olması gerektiği anlamına gelir ve bu nedenle değerli bir arayıştır.

Bununla birlikte, riske karşı ödüle ağırlık vermelisiniz. Kabul edilmeden önce sayısız kez reddedilmeyi ve başarısızlığı kabul etmeye hazır olmalısınız. Bu hedefe ulaşmak için, ileri eğitim, staj ve gerçek dünya iş deneyimi kazanma ve genellikle kapsamlı başvuru ve mülakat süreçleri gibi, gerektiği kadar çemberden atlamaya hazır mısınız ? Hangi alanda olursa olsun hedefe kolay ulaşmak yoktur. Hiçbir şekilde mücadelenizden vaz geçmemelisiniz.

Sonuç olarak; Bu 10 soruyu yanıtladıktan sonra, vizyonunuzun ve yeteneklerinizin netleştiğini umuyoruz.

Nasıl çalıştığınızın, güçlü yönlerinizin ve neye değer verdiğinizin tam olarak farkında olduğunuzda, azım  ve hırsla hedefe ulaşacağınızı unutmayın. Gelecek senin!

 

2. Kariyer fikirlerini – meslekleri keşfedin

Bu tamamen sizi ilgilendiren iş piyasasını ve kariyer yollarını araştırmak ve seçeneklerinizi daraltmakla ilgilidir.

İdeal iş sektörünüzün ne olacağını düşünün ve yerel, ulusal ve küresel iş piyasasını araştırarak temel eğilimleri  keşfedin. Bu, daha fazla potansiyel kariyer yolu keşfetmenize ve hangi rollerin genişlediğini veya azaldığını anlamanıza yardımcı olacaktır.

Üç kapsayıcı iş sektörü vardır. Bunlar:

Özel – bağımsız tüccarlar, ortaklıklar ve limited şirketler

Kamu – yerel ve ulusal hükümetler, ayrıca onların yan kuruluşları (özerk)  ve yetkili organları

Kar amacı gütmeyen – genellikle üçüncü sektör veya hayır kurumu ve gönüllü çalışma sektörü olarak anılır .

İş profillerine göz atmak, becerilerinizin ve niteliklerinizin yararlı olabileceği daha az belirgin kariyer yolları ile tanışmanızı sağlayabilir.

 

3. Bir karar verin

Artık karar vermeye başlamaya hazırsınız. Kendiniz hakkında öğrendiklerinizi, seçenekleriniz ve mezun iş piyasası hakkında öğrendiklerinizi  birleştirin

İş fikirleri listenizden, hangi rolün sizi en çok ilgilendirdiğine karar verin ve ilk tercihinizi yapamıyorsanız, geri dönmek için bir veya iki alternatif seçin.

Karar vermenize yardımcı olması için kendinize şu soruları sorun:

Her gün işi yapmaktan zevk alacak mıyım?

Tercihlerimin çoğunu karşılıyor mu?

Doğru becerilere sahip miyim?

Şirket veya çalışacağım yer benim değerlerime uyuyor mu?

Göz önünde bulundurmam gereken herhangi bir konum/finansal/beceri sınırlaması var mı?

Maaş açısından iş gerçekçi mi?

Şu soruları başkası size soruyor gibi okuyun ve cevaplayınız.

Güçlü Yönleriniz – Başka kimsenin yapamayacağı bir işte, hangi becerilere , özelliklere, sertifikalara sahipsiniz? Seni diğerlerinden benzersiz yapan nedir?

Zayıf Yönleriniz – Hangi alanlarda geliştirebilirsiniz? Takip etmek istediğiniz rolde mükemmelleşmenizi engelleyen herhangi bir beceriden yoksun musunuz? Hangi konularda zayıfsınız?

Fırsatları değerlendirebilme – Sektörünüzü büyütebilir misin artı ne kazandırabilirsin? Rakiplerinizin pazardaki / meslekteki hatalarından veya boşluklarından yararlanabilir misiniz? Farzet ki bu işi yaptın veya seni işe aldık, imkanları değerlendirebilir misin? Nasıl?  Seçtiğiniz meslekte bulunabilme fırsatın olabilir mi?

Bu iş veya meslek için olumsuz yönler – Zayıf yönleriniz işte ilerlemenizi yavaşlatabilir mi? Teknolojideki değişiklikler gibi gelişiminizin önünde durabilecek başka bir şey var mı?

Bilmelisin ki karar vermenize yardımcı olacak çok sayıda destek var.

Muhtemelen birden fazla kariyere uygun olacağınızı ve günümüzün iş arayanlarının genellikle çalışma hayatlarında bir kereden fazla kariyer yönünü / meslek değiştirdiğini unutmayın. İstihdam edilebilir olmanın anahtarı, yeni becerilere uyum sağlama ve öğrenme becerisine sahip olmaktır.

Bazen çok beceriye sahip olman yetmez. Kararlı olman da gerekir.

Diğer insanlar için önemli olan nedir?

Hiçbirimiz boşlukta yaşamıyoruz. Sizin için neyin önemli olduğunu netleştirmek önemli olduğu gibi, kararınızın sevdiklerinizi nasıl etkileyeceğini düşünmek de önemlidir – çünkü muhtemelen etkileyecektir.

 

Bir eş, aile üyesi veya arkadaş olsun, veya evlat olun, seçimlerinizden etkilenecek kişilere kendi düşüncelerini, girdilerini ve duygularını sorun. Bu, özellikle kariyeriniz hakkında bir karar veriyorsanız önemlidir. Çoğu zaman, bu tür seçimlerin mali durumunuz ve yaşam durumunuz üzerinde ve ayrıca belirli ilişkilere ayırabileceğiniz süre üzerinde güçlü bir etkisi vardır.

 

4. Ulaşılabilir hedefler belirleyin

Kariyer planınız, olmak istediğiniz yere nasıl ulaşacağınızı, hangi eylemlerin ne zaman gerekli olduğunu ve kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerinize ayrılmış olarak özetlemelidir. Özellikle her kısa vadeli hedefe ulaşıldıktan sonra ilerlemenizi sürekli olarak gözden geçirin.

Durumunuzun değişmesi durumunda yedek bir kariyer gelişim planı da oluşturmalısınız. Her adımda karşılaşabileceğiniz sorunların (eğitim gereksinimleri gibi) üstesinden nasıl geleceğinizi göz önünde bulundurarak, uzun vadeli hedefinize birkaç alternatif yol belirleyin.

İlk kısa vadeli hedefiniz özgeçmişinizi ve ön yazınızı geliştirmeyi içerebilir . Diğer kısa veya orta vadeli hedefler, ilgili stajları üstlenmeyi, gönüllülük deneyimi kazanmayı veya kariyer fuarlarına katılmayı içerebilir .

Mesleki güvenceye, bilgiye  ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız, bir danışmandan kariyer planınızı gözden geçirmesini ve kariyer seçimlerinizi tartışmasını isteyebilirsiniz.

Geleceğin bazı meslekleri